تغییر موضع غیرمنتظره ترامپ درباره خرید نفت ایران توسط چین، واشنگتن را سردرگم کرد
در اقدامی جنجالی و غافلگیرکننده، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحده روز سه‌شنبه اعلام کرد که چین می‌تواند به خرید نفت از ایران ادامه دهد—تصمیمی که سیاست چندین ساله واشنگتن در اعمال حداکثر فشار اقتصادی بر جمهوری اسلامی را در هاله‌ای از ابهام فرو برد.
این اظهارنظر که از طریق حساب رسمی ترامپ در Truth Social منتشر شد، تنها چند ساعت پس از آن صورت گرفت که وی از توافق آتش‌بس بین ایران و اسرائیل خبر داد—توافقی که با نقض‌های اولیه از سوی هر دو طرف همراه بود.
تأثیر بر بازار نفت و شوک به دولت آمریکا
در پی این اعلام، بهای نفت برنت اندکی افزایش یافت و به بالای ۶۸ دلار در هر بشکه رسید. با این حال، قیمت‌ها هنوز بسیار پایین‌تر از سطوح روزهای قبل باقی ماندند، زمانی که تنش‌های منطقه‌ای، نگرانی‌هایی درباره عرضه جهانی نفت به‌وجود آورده بود.
مقاماتی در وزارت خزانه‌داری و وزارت امور خارجه آمریکا که مسئول اجرای تحریم‌های نفتی علیه ایران هستند، از این اظهارات غافلگیر شدند و گفتند هنوز مشخص نیست باید چگونه آن را تفسیر کنند.
با این حال، یک مقام مطلع تأکید کرد که وزارت خزانه‌داری به اجرای سخت‌گیرانه تحریم‌ها ادامه خواهد داد، مگر آنکه دستور رسمی دیگری صادر شود.
واکنش چین: منافع خود را دنبال خواهیم کرد
وزارت امور خارجه چین در پاسخ به این تحول اعلام کرد:
«پکن در چارچوب منافع ملی خود، تدابیر لازم برای تأمین امنیت انرژی را اتخاذ خواهد کرد.»
این پاسخ حاکی از آن است که چین قصد دارد تصمیم‌گیری در این زمینه را مستقل از موضع آمریکا انجام دهد.
تناقض در پیام‌ها: تحریم هست یا نیست؟
یک مقام ارشد در کاخ سفید در ادامه تلاش کرد تا موضع ترامپ را شفاف‌تر کند و گفت:
«رئیس‌جمهور همچنان از کشورها می‌خواهد به جای نفت ایران، نفت آمریکا را خریداری کنند.»
وی افزود، منظور ترامپ از این پیام آن بوده که تلاش‌های او در روزهای اخیر باعث شد تنگه هرمز بسته نشود—موضوعی که می‌توانست برای اقتصاد چین فاجعه‌بار باشد.
با این حال، سیاست رسمی دولت آمریکا همچنان حفظ تحریم‌ها علیه ایران و خریداران نفت آن است.
ایران، نفت و چینی‌ها: تجارت پنهان ادامه دارد
چین، بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان، طبق آمار رسمی تنها ۱۴٪ از نفت خود را از ایران تأمین می‌کند، اما کارشناسان معتقدند این رقم در واقع بیشتر است، چرا که بخشی از نفت وارداتی با هویت جعلی از کشورهایی مانند مالزی، عمان و امارات ارسال می‌شود تا تحریم‌ها دور زده شوند.
همچنین استفاده از کشتی‌های بدون پرچم (dark fleet) و پرداخت‌های یوانی باعث شده ایران بتواند روزانه بیش از یک میلیون بشکه نفت به چین صادر کند، بدون اینکه درگیر نظام بانکی غرب شود.
تحلیل کارشناسان: بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد
مارک مالک، مدیر ارشد سرمایه‌گذاری در شرکت Siebert، این تغییر موضع را حرکتی سیاسی با هدف ارسال پیام مثبت به چین و ایران در جریان مذاکرات تجاری و منطقه‌ای دانست و افزود:
«بیشتر کارشناسان فکر می‌کنند این فقط لفاظی است. ولی کاملاً غیرمنتظره بود.»
تحریم‌ها همچنان برقرارند—حداقل فعلاً
تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران در ماه‌های اخیر شدت گرفته‌اند. ترامپ در ماه گذشته هشدار داده بود که خرید هرگونه نفت یا مشتقات پتروشیمی از ایران باید فوراً متوقف شود و در غیر این صورت، خریداران با تحریم‌های ثانویه مواجه خواهند شد.
دولت ایالات متحده همچنین صدها نفتکش مرتبط با ایران را تحریم کرده و شرکت‌های چینی خریدار نفت ایران را هدف قرار داده است.
برنامه هسته‌ای ایران: نگرانی همچنان باقی است
با وجود حملات گسترده اخیر آمریکا به سایت‌های هسته‌ای ایران، هنوز مشخص نیست آیا این حملات باعث توقف جدی در برنامه اتمی تهران شده‌اند یا خیر. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز اعلام کرده اطلاعی از سرنوشت ۴۰۹ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ایران ندارد—میزانی که بالقوه برای ساخت ۱۰ کلاهک هسته‌ای کافی است.
